នៅកម្ពុជា «ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ» មិនមែនជាពន្ធតែមួយមុខនោះទេ ប៉ុន្តែជាពាក្យរួមមួយសម្រាប់សំដៅលើពន្ធផ្សេងៗដែលបានដាក់លើអចលនទ្រព្យ។ ការយល់ដឹងអំពីប្រព័ន្ធដ៏ស្មុគស្មាញនេះគឺមានសារៈសំខាន់ណាស់សម្រាប់បុគ្គល និងអាជីវកម្ម ដើម្បីធ្វើការនៅក្នុងទីផ្សារអចលនទ្រព្យប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ធានានូវការប្រុងប្រយ័ត្នផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ ការអនុលោមតាមច្បាប់ និងបទពិសោធន៍អចលនទ្រព្យកាន់តែរលូន។ សម្រាប់ការប្រឹក្សាយោបល់ដែលសមស្របទៅតាមស្ថានភាពជាក់លាក់ សូមពិគ្រោះជានិច្ចជាមួយអ្នកជំនាញផ្នែកពន្ធដារ ឬអ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់។ ប្រភេទពន្ធសំខាន់ៗលើអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា រួមមាន៖

ពន្ធប្រថាប់ត្រាលើការផ្ទេរសិទ្ធិ
ពន្ធប្រថាប់ត្រាលើការផ្ទេរសិទ្ធិ គឺជាគឺជាពន្ធដែលត្រូវបង់នៅពេលមានការទិញ លក់ ឬដោះដូរ ឬធ្វើអំណោយអចលនទ្រព្យ ឬការដាក់ហ៊ុនជាអចលនទ្រព្យក្នុងក្រុមហ៊ុន។ អត្រាពន្ធប្រថាប់ត្រាចំពោះការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិ ឬសិទ្ធិកាន់កាប់អចលនទ្រព្យ ត្រូវបានកំណត់តាមអត្រា ៤% នៃមូលដ្ឋានគិតពន្ធ។ ពន្ធប្រថាប់ត្រាលើការផ្ទេរសិទ្ធិ ត្រូវបានកំណត់ដោយរដ្ឋាភិបាល ហើយជាធម្មតាទាបជាងតម្លៃទីផ្សារ ហើយអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដាររបស់កម្ពុជា ត្រួតពិនិត្យការគ្រប់គ្រង និងការប្រមូលពន្ធទាំងនេះ ដោយធានាបាននូវការអនុលោមតាមបទច្បាប់ក្នុងស្រុក។ ពន្ធនេះត្រូវបានបង់ដោយអ្នកទិញដើម្បីធ្វើផ្ទេរកម្មសិទ្ធិផ្លូវការ និងត្រូវបានបង់កំឡុងពេលដំណើរការចុះបញ្ជីអចលនទ្រព្យ ដោយនេះធានានូវការផ្ទេរកម្មសិទ្ធិស្របច្បាប់ និងជាជំហានសំខាន់ក្នុងការធានាកម្មសិទ្ធិ។ គួរកត់សំគាល់ថា ការលើកលែង ឬការកាត់បន្ថយអាចត្រូវបានអនុវត្តនៅក្នុងករណីមួយចំនួន ដូចជាសម្រាប់អចលនទ្រព្យតម្លៃទាប ឬការលើកទឹកចិត្តពីរដ្ឋាភិបាល ប្រសិនបើអចលនទ្រព្យត្រូវបានផ្ទេររវាងសាច់ញាតិ ឬសម្រាប់សិទ្ធិដីធ្លីដែលផ្តល់ដោយរដ្ឋាភិបាល។
ស្វែងយល់បន្ថែម តំណភ្ជាប់៖ https://www.tax.gov.kh/en/content-detail/F3rUr4930466772102

ពន្ធលើអចលនទ្រព្យប្រចាំឆ្នាំ
ម្ចាស់អចលនទ្រព្យប្លង់រឹងនៅកម្ពុជា មានកាតព្វកិច្ចបង់ពន្ធប្រចាំឆ្នាំលើអចលនទ្រព្យនោះដែលអាចជាដី ផ្ទះ អគារ ឬហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធក្រោមពន្ធលើអចលនទ្រព្យប្រចាំឆ្នាំ។ ពន្ធនេះត្រូវកំណត់ក្នុងអត្រា០.១ ភាគរយ លើតម្លៃអចលនវត្ថុលើសពី ១០០លានរៀល ឬ ២៥,០០០ ដុល្លារអាមេរិក ហើយត្រូវបានវាយតម្លៃដោយគណៈកម្មាធិការវាយតម្លៃអចលនវត្ថុ – ម្ចាស់អចលនទ្រព្យ ។ អ្នកកាន់កាប់ ឬអ្នកទទួលផលចុងក្រោយត្រូវតែចុះឈ្មោះជាមួយអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារហើយប្រកាសពន្ធត្រឹមថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញាជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ក៏មានការលើកលែងផងដែរ រួមមាន៖
• ទ្រព្យសម្បត្តិមានតម្លៃនៅ ឬក្រោមកម្រិតកំណត់ ១០០លានរៀល ឬ ២៥,០០០ ដុល្លារអាមេរិក
• ដីកសិកម្មត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ការដាំដុះ
• ទ្រព្យសម្បត្តិជាកម្មសិទ្ធិរបស់រដ្ឋាភិបាល ឬបេសកកម្មការទូត
• អចលនទ្រព្យនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេសបម្រើដល់សកម្មភាពកសិកម្ម ឧស្សាហកម្ម ឬសេវាកម្ម។
• សេចក្តីជូនដំណឹងលេខ ០១៤ បញ្ជាក់បន្ថែមថា ដីកសិកម្មនៅតំបន់ប្រជុំជន ដែលចាត់ថ្នាក់ដូចនៅលើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ក៏មានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការលើកលែង លុះត្រាតែប្រើប្រាស់សម្រាប់គោលបំណងមិនមែនកសិកម្ម។

ការគណនា និងការបង់ពន្ធអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជា
ដើម្បីគណនាពន្ធលើអចលនទ្រព្យ ត្រូវបានប្រើប្រាស់៨០ភាគរយនៃមូលដ្ឋានពន្ធ ហើយ២៥,០០០ដុល្លារអាមេរិកត្រូវបានដក ហើយ១ភាគរយនៃចំនួនសរុបត្រូវបានគណនា – ខាងក្រោមនេះគឺជារូបមន្តសម្រាប់ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ៖ (មូលដ្ឋានពន្ធ)*៨០ភាគរយ-(២៥,០០០ ដុល្លារអាមេរិក) *០.១ភាគរយគឺជាពន្ធលើអចលនទ្រព្យ។
ស្វែងយល់បន្ថែម តំណភ្ជាប់៖  https://www.tax.gov.kh/en/content-detail/1xXDC5327468613949

ពន្ធលើដីធ្លីមិនបានប្រើប្រាស់
គឺជាប្រភេទពន្ធប្រចាំឆ្នាំ។ ពន្ធនេះកំណត់លើដីដែលគ្មានសំណង់ និងដីដែលមានសំណង់បោះបង់ស្ថិតក្នុងទីក្រុងនានា និងក្នុងតំបន់ទាំងឡាយដែលកំណត់ដោយគណៈកម្មការវាយតម្លៃដីធ្លីមិនបានប្រើប្រាស់ ។ ពន្ធនេះត្រូវបង់ក្នុងអត្រា ២ភាគរយ នៃតម្លៃទីផ្សារលើដីដែលនៅមិនទាន់អភិវឌ្ឍ ឬមិនទាន់ប្រើប្រាស់ ដូចដែលបានកំណត់ដោយគណៈកម្មាធិការវាយតម្លៃដីធ្លី។ ការលើកលែងត្រូវបានផ្តល់ជូនសម្រាប់៖
• ដីកសិកម្មដាំដុះ
• ដីប្រើប្រាស់សម្រាប់សកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចដែលបានចុះបញ្ជី
• ដីក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស
ស្វែងយល់បន្ថែម តំណភ្ជាប់៖ https://www.tax.gov.kh/en/content-detail/KMiNP2746566327965

ពន្ធលើចំណេញមូលធន (CGT)
ពន្ធលើចំណេញមូលធន ត្រូវបានអនុវត្តពន្ធលើប្រាក់ចំណេញដែលទទួលបានពីការលក់ ឬផ្ទេរអចលនវត្ថុ។
• ពន្ធលើចំណេញមូលធនត្រូវបានកំណត់តាមអត្រាថេរ ២០% នៃចំណេញមូលធនប្រាក់ចំណេញពីការលក់ ឬការផ្ទេរអចលនវត្ថុ នៅពេលដែលវាចូលជាធរមាន និងអ្នកជាប់ពន្ធអាចជ្រើសរើសរវាងការកាត់កងចំណាយ ៨០ ភាគរយនៃប្រាក់ចំណូលដែលទទួលបានពីការលក់ឬផ្ទេរ ឬកាត់កងតាមចំណាយជាក់ស្តែង ។
• ការលើកលែងការអនុវត្តន៍ពន្ធលើចំណេញមូលធន ទៅលើអ្នកដែលមានលំនៅដ្ឋានលើកដំបូង និងកាន់កាប់យ៉ាងហោចណាស់ប្រាំឆ្នាំ។
ស្វែងយល់បន្ថែម តំណភ្ជាប់៖ https://www.tax.gov.kh/en/content-detail/HcLK772202174680517

ពន្ធលើប្រាក់ចំណូលពីការជួល
ពន្ធលើប្រាក់ចំណូលពីការជួលត្រូវបានកំណត់ក្នុងអាត្រា ១០ ភាគរយនៃប្រាក់ចំណូលសរុបពីការជួល។ ប្រាក់ពន្ធនេះត្រូវបង់ប្រចាំខែជារៀងរាល់ខែ ដោយគិតចាប់ពីថ្ងៃដែលបានចុះកិច្ចសន្យា ឬបានព្រមព្រៀងគ្នា។ ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិត្រូវប្រកាសក្នុងរយៈពេល ១៥ថ្ងៃ គិតចាប់ពីថ្ងៃចុះកិច្ចសន្យាជួល ឬចាប់ពីថ្ងៃមានការប្រែប្រួលអំពីកិច្ចសន្យាជូនទៅអង្គភាពពន្ធដារនៅក្នុងមូលដ្ឋានដែលទ្រព្យសម្បត្តិជួលនោះស្ថិតនៅ និងត្រូវភ្ជាប់ច្បាប់ថតចម្លងនៃកិច្ចសន្យាជួលចំនួន១ច្បាប់ផង។ ពេលឈប់ជួលក្នុងរវាង ១៥ថ្ងៃ ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិត្រូវប្រកាសជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ ជូនទៅអង្គភាពពន្ធដារជាមុន។
បើក្នុងករណីដែលកម្មសិទ្ធិករមិនព្រមបង់ពន្ធលើឈ្នួលផ្ទះ ឬដីនោះអ្នកជួលមានភារកិច្ចទទួលខុសត្រូវដកយកប្រាក់ថ្លៃឈ្នួលដើម្បីបង់ពន្ធឱ្យគ្រប់ចំនួន។
ស្វែងយល់បន្ថែម តំណភ្ជាប់៖ https://www.tax.gov.kh/en/content-detail/oBhN49355466511052