ប្លង់លើអចលទ្រព្យ ឬហៅថា ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ឬប្លង់ដី គឺជាឯកសារផ្លូវច្បាប់ផ្លូវការ ដែលបម្រើជាភស្តុតាងនៃភាពជាម្ចាស់ ឬការប្រាស់លើអចលនទ្រព្យជាក់លាក់មួយនោះ។ វាមានព័ត៌មានអំពីទីតាំង ព្រំដែន និងលក្ខណៈរបស់អចលនទ្រព្យ ព្រមទាំងព័ត៌មានលម្អិតអំពីម្ចាស់ ឬម្ចាស់នាពេលបច្ចុប្បន្ន។

គោលបំណងនៃប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិគឺដើម្បីបង្កើត និងការពារសិទ្ធិលើកម្មសិទ្ធិអចលនទ្រព្យណាមួយ។ វាផ្តល់នូវភាពប្រាកដប្រជា និងភាពច្បាស់លាស់ទាក់ទងនឹងអ្នកដែលជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិដែលពួកគេមាន រួមទាំងសិទ្ធិកាន់កាប់ ប្រើប្រាស់ ផ្ទេរ ឬលក់អចលនទ្រព្យបាន។ ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិក៏អាចគូសបញ្ជាក់ពីការរឹតត្បិត ឬភាពជាប់គាំងណាមួយ ដូចជាការបញ្ចាំ ឬបំណុល ដែលប៉ះពាល់ដល់ទ្រព្យសម្បត្តិ។ នៅកម្ពុជា គួរកត់សំគាល់ថា ដីមួយភាគធំអាចមិនមានវិញ្ញាបនបត្រកម្មសិទ្ធិដីធ្លីជាផ្លូវការ ដោយសារហេតុផលប្រវត្តិសាស្ត្រ ឬអវត្តមាននៃការចុះបញ្ជីជាផ្លូវការ។ ក្នុងករណីបែបនេះ គួរតែស្វែងរកការណែនាំពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន អ្នកជំនាញផ្នែកច្បាប់ ឬអ្នកជំនាញដីធ្លី ដើម្បីស្វែងយល់អំពីដំណើរការជាក់លាក់ និងតម្រូវការសម្រាប់ការធានាសិទ្ធិ និងកម្មសិទ្ធិលើដីធ្លី ស្របតាមច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិមូលដ្ឋាន។

ប្រភេទប្លង់ដែលអាចប្រើប្រាស់បាន៖

១.ប្លង់រឹង៖

កម្មសិទ្ធិលើអចលនវត្ថុ (ប្លង់រឹង) ត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋ។ តាមគោលដៅនេះ រដ្ឋបាលសុរិយោដីក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និង សំណង់មានសមត្ថកិច្ចធ្វើអត្តសញ្ញាណកម្មទ្រព្យ កសាងប្លង់សុរិយោដី ចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដី ចុះបញ្ជីដី និង ផ្ដល់ពត៌មានដល់ជនទាំងឡាយអំពីស្ថានភាពក្បាលដីទាក់ទងនឹងប្រភេទដី ទំហំដី កម្មសិទ្ធិករនៃដី និង បន្ទុកផ្សេងៗ ដែលអាចមានលើក្បាលដីនោះ។

• ប្លង់រឹងគឺទម្រង់បង្ហាញពីភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិសំខាន់ជាងគេ និងជាប្លង់ដីដ៏ល្អជាងគេនៅកម្ពុជា។
• ប្លង់រឹងគឺជាវិញ្ញាបនបត្រម្ចាស់កម្មសិទ្ធិមួយសន្លឹកដែលចេញដោយការិយាល័យរៀបចំដែនដី។
• ប្លង់រឹងមានព័ត៌មានលម្អិតដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ និងបញ្ជាក់ក្នុងកម្រិតជាតិពីការិយាល័យសុរិយោដី និងក្រសួងរៀបចំដែនដី។
• ការធ្វើប្លង់រឹងត្រូវបង់ពន្ធចូលរដ្ឋ ៤ ភាគរយ។

២.ប្លង់ទន់៖

• ប្លង់ទន់គឺជាទម្រង់បង្ហាញពីភាពជាម្ចាស់ត្រូវដែលគេប្រើជាទូទៅ និងជាប្លង់ដីធ្លីជាទូទៅបំផុតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
• វាជាប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជាដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់ពីរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក។
• ប្លង់ទន់ត្រូវបានផ្ដល់ជូនដោយការិយាល័យសង្កាត់ឬស្រុកនិងមិនត្រូវបានចុះឈ្មោះនៅថ្នាក់ជាតិនោះទេ ប៉ុន្តែនៅតែត្រូវបានគេចាត់ទុកជាឯកសារម្ចាស់កម្មសិទ្ធិពេញសិទ្ធិ។
• ភាគច្រើននៃការផ្ទេរអចលនទ្រព្យត្រូវបានគេធ្វើឡើងជាប្លង់ទន់ដើម្បីចៀសវាងការបង់ពន្ធ និងតម្លៃសេវាទៅកាន់រដ្ឋ។
• ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ថ្មីធំៗភាគច្រើនមានបញ្ជាក់កម្មសិទ្ធិជាប្លង់រឹងដោយសារប្លង់ទាំងនោះគឺជាប័ណ្ណបញ្ជាក់កម្មសិទ្ធិដីធ្លីនៅកម្ពុជាដែលមានរយៈពេលយូរបំផុត។

៣.ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិឯកជន៖

• កម្មសិទ្ធិឯកជននៅក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិ គឺជា ទម្រង់ថ្មីបំផុតនៃភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធិ និងអនុញ្ញាតឱ្យជនបរទេសអាចមានអចលនទ្រព្យដោយខ្លួនឯងស្របច្បាប់នៅប្រទេសកម្ពុជា។
• ប្លង់នេះត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាវិញ្ញាបនបត្រសម្គាល់ម្ចាស់អចលនទ្រព្យ (Strata Title)។
• វិញ្ញាបនបត្រសំគាល់ម្ចាស់អចលនទ្រព្យគឺជា ប្លង់ដែលមិនសូវពេញនិយមនោះទេនៅប្រទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តែ ចំនួនកំពុងតែមានការកើនឡើង។
• ច្បាប់ស្តីពីភាពជា “កម្មសិទ្ធិរបស់ជនបរទេស” ត្រូវបានប្រកាសឱ្យចេញជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី ២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ ២០១០ ។
• ច្បាប់នេះកំណត់ភាពជាម្ចាស់នៃជនបរទេសក្នុងអគារសហកម្មសិទ្ធិ។
• អគារសហកម្មសិទ្ធិត្រូវបានគេឱ្យនិយមន័យថាជាអាគារ ឬការសាងសង់ដែលមានម្ចាស់ច្រើនគ្នា ដែលមានផ្នែកខ្លះជាកម្មសិទ្ធិដាច់ដោយឡែករបស់ម្ចាស់ម្នាក់ៗ (ជាន់ឯកជន) និងផ្នែកខ្លះទៀតគឺជាកន្លែងប្រើរួមដែលម្ចាស់ទាំងអស់អាចប្រើប្រាស់បាន (កន្លែងប្រើរួមទូទៅ)។

ដកស្រង់ពី៖ ច្បាប់ភូមិបាល អនុម័តថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០១ [km.wikipedia.org/wiki/ច្បាប់]